به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام والمسلمین حسین درودی، محقق و پژوهشگر تعلیم و تربیت اسلامی همزمان با سالروز ولادت حضرت صدیقه طاهره(س) یادداشتی را با عنوان «سیره حضرت زهرا(س) و سندتحول بنیادین آموزش و پرورش» را در اختیار خبرنگار خبرگزاری حوزه قرار داد که مشروح آن را می خوانیم:

در سالروز میلاد پر سر سعادت نور ملکوتی حضرت زهرای اطهر سلام الله علیها چه زیباست و به جاست که به یکی از دلائل زیر ساختی که عامل عملیاتی نشدن مطالبه مقام معظم رهبری حفظه الله تعالی از آموزش و پرورش پیرامون سند تحول آن بپردازیم که به خط مختصر با تمام زحمات انجام گرفته می توان به عدم موجودی نیروی انسانی تربیت شده بر تراز معارف و سبک زیستن انسان کامل توجه عمیق داد که جهت اثبات این مدعی در زیر به ۱۲ ساحت انسان سازی حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها بر مدار اختصار اشاره می گردد.

رویکرد (۳-۳-۳-۷) جهت گیری کلان زیر نظام تربیت معلم و تامین منابع انسانی؛ در جذب، آماده سازی، نگهداشت و ارتقاء، ارزشیابی از منابع انسانی؛ در راستای رویکرد نظام تربیت رسمی و عمومی درک واصلاح مداوم موقعیت بر اساس نظام معیار اسلامی (با تأسی ازپیامبران و امامان(ع) به عنوان بهترین الگو های نظری و عملی تربیت) است.

توجه به موقعیت نیازمند گشودگی مداوم در برابر تجربیات جدید؛ یادگیری خود آغازگر سازگاری میان قابلیت های وجودی(احساس، شهود، تخیل، تعقل، اراده، و عمل)؛ نقادی و ارزیابی مداوم عملکردخود بر اساس نظام معیاراسلامی، و یکی شدن خود و فرایند درک و اصلاح موقعیت؛ است مبانی سند تحول (صفحه ۳۸۷)

یکی از افتخارات آموزش‌ و پرورش تدوین سند تحول بنیادی است که برای نخستین بار در صفحه ۹، بند یک و در بخش بیانیه ‌ارزش‌های این سند، سیره حضرت زهرا(س) آورده شده است آموزه‌های قرآن کریم، نقش معنوی، اسوه‌ای، هدایتی و تربیتی پیامبر اکرم (ص) و حضرت فاطمه زهرا (سلام‌الله علیها) و ائمه معصومین (علیهم‌السلام) به ویژه امام زمان (عج) و ولایت‌مداری در تمام ساحت‌ها برای تحقق جامعه عدل جهانی (جامعه مهدوی)

صفحه ۹ سند تحول بنیادین

۱- ساحت علم غیر اکتسابی و هوش ملکوتی

اثبات علم لدنی حضرت زهرا سلام الله علیها بر اساس آیات قرآنی: مهم ترین دلیل برای اثبات علم لدنی حضرت زهرا سلام الله علیها و هم جنس بودن علم ایشان با علم پیامبر صلی الله علیه و آله و ائمة معصومین علیهم السلام، استفاده از آیة تطهیر (احزاب، ۳۳) و آیة ۷۹ از سورة واقعه است. بنابر اتفاق و اجماع اهل سنت و شیعه روشن است که مصادیق مورد نظر در آیة تطهیر، عبارتند از پنج تن آل عبا که حضرت فاطمه سلام الله علیها، یکی از این پنج تن است. (المیزان، طباطبایی، ج ۱۶، ص ۳۱۱)

۲-ساحت سیاسی و اجتماعی و جامعه شناختی تمام وجهی

خطبة فدکیه، یکی از مظاهر علم لدنی حضرت زهرا سلام الله علیها :

یکی از نشانه های روشن علم حضرت زهرا سلام الله علیها، خطبة بلند مرتبه و پر معنای حضرت معروف به خطبة فدکیه است که آن را در مسجد مدینه ایراد فرموده است. این خطبة به دلیل معارف ناب و نکته های ژرف و آموزه های فراوانی که در آن موجود است، مورد توجه بسیاری از علما و محققان واقع شده و شرح های متعددی بر آن نوشته شده است. سخنان پر مغز ایشان شامل دوره ای از معارف دین اسلام است که در بر دارندة مباحث مهمی در باب (خداشناسی، پیامبر شناسی، قرآن شناسی، امام شناسی، اهل بیت شناسی، معاد شناسی، احکام فقهی و فلسفة احکام) و نیز مباحث اخلاقی است. اسناد معتبر تاریخی از جمله مروج الذهب مسعودی، سقیفه و فدک جوهری و شرح نهج البلاغة ابن ابی الحدید به استناد این خطبه برای صدیقة طاهره سلام الله علیها گواهی کامل و لازم داده اند.

(حکمت فاطمی، زنجانی، ص ۳۶) متن این خطبه در شرح نهج البلاغة ابن ابی الحدید موجود است. (شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج ۱۶، ص ۱۲۴)

۳- ساحت ترکیبی احسان و عدالت در آموزش

«حضرت امرأة عند الصدیقة فاطمة الزهراء - علیها السلام – فقالت : ان لی والدة ضعیفة و قد لبس علیها فی امر صلاتها شیء و قد بعثنی الیک اسألک فاجابتها فاطمة – علیها السلام – عن ذلک و طرحت سئوالاً ثانیاً و ثالثاً و رابعاً ... و عاشراً اجابت الزهراء علیها جمیعاً ثم خجلت المراة الوافدة و قالت: لااشق علیک یا ابنة رسول الله: فقالت فاطمة سلام الله علیها هاتی و سلی عما بدا لک ارأیت من اکتری یومأ یصعد الی سطح بحمل ثقیل و کراه مأة الف دینار یثقل علیه؟ قالت: لا فقالت: اکتریت انا بکل مسالة باکثر من ملء ما بین الثری الی العرش لؤلؤأ فاحری ان لایثقل علیّ»

گونه ای از ترجمه این حدیث عبارت است: زنی خدمت حضرت صدیقه کبری علیها السلام آمد و عرضه داشت: مادر ضعیفی دارم که در مورد نمازش دچار شبهه و سئوال شده است و مرا برای حل آن به محضر شما فرستاده است. حضرت فاطمه علیها السلام پاسخ وی را فرمودند: اما آن زن تا ده سئوال پرسید و حضرت جواب همه ی آنها را بیان کردند. پس از سئوال و جوابها آن زن شرمنده شد و عرض کرد: من باعث زحمت برای شما فرزند رسول الله نشوم! اما حضرت فاطمه علیها السلام فرمودند: هر مسأله ای برایت پیش آمد بیا و از من بپرس آیا اگر کسی یک روز و در قبال یکصد هزار دینار اجیر شود تا بار سنگینی را به پشت بام ببرد آیا این عمل برای او سنگین و ناگوار است؟ آن زن پاسخ داد: خیر حضرت فرمودند: مزد من در برابر هر مسأله ای که از من پرسیده شود بیشتر از وزن مرواریدهایی است که فاصله ی زمین تا عرش را پر کرده است پس شایسته است سئوالاتی که از من پرسیده می شوند اصلا باعث زحمت و ناخوشی من نشود.

۴-ساحت خلقت شناختی انسان فراتر از هوش مصنوعی

از امام کاظم علیه السلام روایت است که علی علیه السلام فرمود:

نابینائی اجازه خواست و بر فاطمه سلام الله علیها وارد شد پس حضرت زهرا خود را از او پوشاند، رسول خدا صلی الله علیه و آله به وی فرمود: برای چه خود را از او می پوشانی در حالی که تو را نمی بیند؟ فاطمه سلام الله علیها عرض کرد: اگر او مرا نمی بیند همانا من او را می بینم و وی بوی مرا استشمام می کند. آنگاه رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: گواهی می دهم که بی شک تو پارة تن منی از این روایت علاوه بر پوشاندن بدن، لزوم پوشش بوی عطر زنان هم از مردان نامحرم فهمیده می شود.

۵-ساحت انسان شناختی و پوشش تکاملی زن و مرد

امام علی علیه السلام می فرمایند:

خدمت رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله بودیم، آن حضرت پرسید چه چیزی برای زنان نیکو و رواست؟ حضرت زهرا سلام الله علیها فرمودند: «خیر للنساء أن لا یرین الرجال و لا یراهنّ الرجال.» آنچه برای زنان نیکوست اینکه بدون ضرورت مردان نامحرم را نبینند و نامحرمان نیز او را ننگرند.

۶- ساحت تبادل شناختی روح آدمی با بدن ایشان

حضرت فاطمه (سلام الله علیها) خطاب به سلمان فارسی (ره) فرمود: اگر می خواهی خدا را ملاقات کنی در حالی که از تو راضی باشد و اگر می خواهی تا زنده هستی درد تب تو را فرا نگیرد، بر این دعا مداومت کن :

بِسْمِ اللّهِ النُّورِ بِسْمِ اللّهِ نُورِ النُّورِ بِسْمِ اللّهِ نُورٌ عَلی نُورٍ بِسْمِ اللّهِ الَّذی هُوَ مُدَبِّرُ الاُْمُورِ بِسْمِ اللّهِ الَّذی خَلَقَ النُّورَ مِنَْالنُّورِ اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذی خَلَقَ النُّورَ مِنَ النُّورِ وَاَنْزَلَ النُّورَ عَلیَ الطُّورِ فی کِتابٍ مَسْطُورٍ فی رَقٍّ مَنْشُورٍ بِقَدَرٍ مَقْدُورٍ عَلی نَبِی مَحْبُورٍ اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذی هُوَ بِالْعِزِّ مَذْکُورٌ وَبِالْفَخْرِ مَشْهُورٌ وَعَلَی السَّرّاَّءِ وَالضَّرّاَّءِ مَشْکُورٌ وَصَلَّی اللّهُ عَلی سَیِّدِنا مُحَمَّدٍ وَآلِهِ الطّاهِرینَ.

سلمان می گوید: از روزی که این دعا را تعلیم گرفتم، بیشتر از هزار کس از اهل مدینه و مکه را تعلیم دادم و هر کس که تب او را فرا می گرفت، چون این دعا را می خواند، به امر خدای سبحان تب از او دور می گشت.

۷-ساحت برزخ شناختی انسان و رابطه آن با قرآن

قرآن خواندن فاطمه:

زهرا (سلام الله علیها) با قرآن مأنوس بود. سلمان می گوید: رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) مرا برای کاری به خانه فاطمه زهرا (سلام الله علیها) فرستاد. به در خانه که رسیدم، صدای زهرا (سلام الله علیها) را که در درون خانه قرآن می خواند، شنیدم؛ و باز سلمان روایت می کند که داخل خانه زهرا(سلام الله علیها) شدم، دیدم در همان حالی که مشغول کار خود بود و جوها را آسیاب می کرد، قرآن می خواند؛ او حتی وصیت می کند که در شب اول قبر، حضرت علی(علیه السلام) بر سر مزارش زیاد قرآن بخواند و دعا کند و از همین انس او با قرآن بود که فضه خادمه ایشان تا بیست سال به غیر از قرآن لب نگشود و جز با قرآن پاسخ نداد.

۸- ساحت کمال شناختی خالق و بی نیازی از خلق

خداباوری فاطمه: پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) روزی از دخترش پرسید: فاطمه! چه در خواستی و حاجتی داری؟ هم اکنون فرشته وحی در کنار من است و از طرف خدا پیام آورده است تا هر چه بخواهی تحقق پذیرد. فاطمه (سلام الله علیها) پاسخ داد: شغلنی عن مسئلته لذة خدمته، لا حاجة لی غیر النظر الی وجهه الکریم؛ لذتی که از خدمت حضرت حق می برم، من را از هر خواهشی بازداشته است. حاجتی به جز این ندارم که پیوسته ناظر جمال زیبا و والای خداوند باشم.

۹-ساحت عقل معاد شناختی و تکمیل آن با ازدواج

حجله عبادت:

امیر مؤمنان علی(علیه السلام) در شب ازدواج، همسرش فاطمه زهرا(سلام الله علیها) نگران دید و علت آن را پرسید حضرت زهرا(سلام الله علیها) فرمود: در پیرامون حال و وضع خود اندیشیدم و پایان عمر و منزلگاه قبر را به یاد آوردم و انتقال از خانه پدر به منزل خودم، مرا به یاد ورود به قبرم انداخت! تو را به خدا بیا تا در آغاز زندگی مشترک به نماز برخیزم و امشب را به عبادت خدا بپردازیم.

۱۰-ساحت اذکار شناختی و غذای روح آدمی

تسبیحی بهتر از هر خدمتکار:

از امام علی(علیه السلام) نقل شده است که فرمود: فاطمه زهرا(سلام الله علیها) عزیزترین عزیزان رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) در خانه من بود. این بانو آن قدر با آسیاب آرد کرد تا دستهایش پینه بست و آن قدر از چاه آب کشید که اثر آن بر سینه اش باقی مانده بود و به اندازه ای خانه را روبید تا این که لباسهایش غبار آلود شد. و آن قدر زیر دیگ آتش برافروخت تا لباسش کثیف و گردآلود گردید و به همین علت به سختی و زحمت افتاد. روزی شنیدیم غلام چندی خدمت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) آوردند، به فاطمه گفتم: وقتی خدمت پدر خود رفتی از وی خادمی را بخواه تا در کارها مددکار باشد و از این همه رنج و محنت آسوده شوی. پس فاطمه زهرا(سلام الله علیها) خدمت رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) رفت، ملاحظه کرد که گروهی با ایشان مشغول بحث و گفت و گو هستند. لذا بدون این که با پدر سخنی بگوید، به خاطر شرم و حیا بازگشت. علی(علیه السلام) فرمود: چون رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) می دانست که فاطمه زهرا(سلام الله علیها) برای حاجت نیازی مراجعه کرده است، لذا خود به منزل ما آمد. ما در بستر استراحت بودیم، وی بالای سر فاطمه زهرا(سلام الله علیها) نشست و فاطمه از جهت شرم و حیا سر خود را بر چادر کرد. حضرت فرمود: فاطمه جان! برای چه منظوری به سوی من آمدی؟ و دو مرتبه سؤال فرمود و فاطمه ساکت بود. علی(علیه السلام) می گوید: عرض کردم: ای رسول خدا! من علت را برای شما ذکر می نمایم. فاطمه آن قدر سنگ آسیاب را چرخانده که دستش پینه بسته و آن قدر آب کشیده که بر سینه اش اثر آن باقی مانده و آنقدر خانه را جاروب کرده که لباسش خاک آلود شده و آن قدر آتش در زیر دیگ افروخته که پیراهن او کثیف شده و بوی دود گرفته. شنیدیم که غلامان و خادمان چندی را خدمت شما آوردند، به وی گفتم: به سراغ پدر خود رفته از ایشان خدمتکاری بخواه تا تو را مساعدت نماید؛ رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: شما را از مطلبی آگاه کنم که بهتر است برای شما از خادمی که سؤال کردید. وقتی از خواب برخاستید (در بعضی روایات وقتی به رختخواب رفتید) سی و چهار بار الله اکبر و سی و سه بار سبحان الله و سی و سه بار الحمدلله بگویید، آن بهتر است برای شما از خادم که خدمت شما را بکند.

۱۱-ساحت حقوق شناختی و جامع تفاوت های فردی

دعا برای همسایه:

زیباترین شیوه با همسایه در عمل فاطمه زهرا(سلام الله علیها) تجلی داشت. ایشان همیشه همسایگان را بر خود مقدم می دانست و در مناجاتهای شبانه برای آنان دعا می کرد و خیرشان را از خدا طلب می نمود. امام حسن مجتبی(علیه السلام) در این زمینه چنین فرمود: مادرم شب جمعه یکسره در حال قیام بوده و تا صبح به رکوع و سجده نرفت و مدام برای مردم دعا می کرد و نام آنان را به زبان می آورد. صبح به ایشان گفتم در دعای دیشب برای خودتان چیزی طلب نکردید؟ آن حضرت جواب داد: اول برای دیگران، پس از آن برای خود. (سیصد و شصت داستان از فضایل مصائب و کرامات فاطمه زهرا (سلام الله علیها عباس عزیزی).

۱۲- ساحت مقام شناختی زن در صحنه های اجتماعی

شرایط زمانی و مکانی سخنرانی حضرت فاطمه(س) در مسجد پیامبر(ص) است که می خوانید:

لَمّا أَجْمَعَ اَبُوبَکْرٍ وَ عُمَرٍ عَلی مَنْعِ فاطِمَةَ فَدَکاً وَ بَلَغَها ذلِکَ. - زمانی که ابوبکر و عمر تصمیم گرفتند که مانع رسیدن فدک به حضرت زهرا(س) شوند. این خبر که به حضرت زهرا(س) رسید. ایشان همه را خبر کرد و پس از پوشیدن لباس ها برای سخنرانی به سمت مسجد رفت. نوع و چگونگی پوشش حضرت زهرا را همه روایت کرده اند: پوشش اول بزرگتر از روسری‌های فعلی زن ها به صورتی که سر و سینه و گردن را می‌پوشانده است؛ لاثَتْ خِمارَها عَلی رَأْسِها (لاث) به معنی پیچیده است؛ خمار چیزی بوده است بزرگتر از روسری‌های فعلی زن ها به صورتی که سر و سینه و گردن را می‌پوشانده است و همان است که در آیۀ شریفه آمده است: خداوند پوشش را بر زنان واجب نموده است: "وقل للمؤمنات یغضضن من ابصارهن و یحفظن فروجهن ولا یبدین زینتهن الا ما ظهر منها، ولیضربن بخمرهن علی جیوبهن...؛ به زنان مؤمن(هم) بگو دیدگانشان را فرو گذارند و ناموسشان را محفوظ بدارند و زینتشان را جز آن چه از آن آشکار است، هویدا نکنند، و روسری هایشان را بر گریبانهایشان بیندازند... د. روسری‌هایشان را طوری روی سر بیندازند که سینه را بپوشاند. خُمر جمع خمار است (۳۱ نور)؛ به هر حال وقتی این خبر به حضرت زهرا(س) رسید برخاستند و خمار را بستند؛ پوشش دوم: نوعی پوشش سراسری شبیه چادر امروز یا پیراهن بلند عربی؛ «وَ اشْتَمَلَتْ بِجِلْبابِه» جلباب نوعی پوشش سراسری بوده که روی لباس ها می‌پوشیده‌اند. شاید چیزی شبیه چادر امروز یا پیراهن بلند عربی. حضرت آن پوشش سراسری را هم طوری بر سر افکندند که محیط بر تمام بدن ایشان بود؛ وَ أَقْبَلَتْ فی لُمَّةٍ (یا لمةٍ) مِنْ حَفَدَتِها وَ نِساءِ قَوْمِه؛ یعنی حضرت زهرا(س) همراه با گروهی که به اصطلاح همسن و سال، یا هماهنگ، یا از یاران و اعوان و خویشاوندان ایشان بودند حرکت کردند. تا اینجا یکی از مسائل قابل توجه مسئلۀ پوشش حضرت است که ایشان برای وارد شدن در مسجد که مردان در آنجا حضور داشتند چگونه خودشان را از نظر پوشش آماده کردند. نکتۀ دیگر توجه به جماعتی است که آن حضرت را در حرکت به سمت مسجد همراهی کردند و احتمال زیاد دارد که منظور همراهان از این کار یاری حضرت زهرا(س) باشد. همان‌طور که امروز اگر کسی برای حضور در مجلس احتجاج حرکت می‌کند گروهی از همفکرانش نیز او را همراهی می‌کنند. پس در این اقدام حضرت دو احتمال وجود دارد اوّل آنکه ((شخصیت ظاهری)) ایشان محفوظ بماند، دوّم اینکه ((پیکرۀ ظاهری)) حضرت هم در بین مردها نمایان نشود و در میان گروه زنان پوشیده بماند. " حَتّی دَخَلَتْ عَلی أَبی بَکْرٍ وَ هُوَ فی حَشْدٍ مِنَ الْمُهاجِرینَ وَ الأنْصارِ وَ غَیْرِهِمْ -تا این که حضرت وارد شد بر ابی‌بکر در مسجد در حالی که گرداگرد او را جمع زیادی از مهاجرین و انصار و دیگر مسلمین گرفته بود. حَشد همان گروه و جماعت است. - فَنیطَتْ دُونَها مُلاَءةٌ؛ سپس میانحضرت و مردم پرده‌ای نصب شد. وقتی حضرت زهرا(س) وارد مسجد می‌شود در آنجا پرده‌ای نصب می‌شود. مُلاَءةٌ به معنای إزار یا پرده است. یعنی بین ایشان و آن مردها که از مهاجرین و انصار و گرداگرد ابی‌بکر بوده‌اند پرده‌ای آویخته می‌شود حتی در برخی نسخه‌ها آمده است مُلاَءةٌ قِبطّیةٌ یعنی حتی جنس پرده را که مصری بوده است مشخص کرده‌اند. به هر حال نکتۀ مهم در این بخش آن است که همین که حضرت وارد می‌شود دستور می‌دهند که پرده‌ای بین ایشان و دیگران بیاویزند. البته از کلمۀ فَجَلَست که در خطبه آمده استفاده می‌شود که قبل از این که حضرت بنشینند پرده را سریع می‌آویزند. یعنی همین که خبردار می‌شوند دختر پیغمبر(ص) در راه مسجد است یا به محض ورود ایشان محیط را آماده می‌کنند و این پرده را نصب می‌کنند و این خود باز از اموری است برای حفظ حضرت از نگاه مردان و احترامی بوده که به صورت سنّت درآمده است و امروزه نیز در مجالس مذهبی رعایت می‌شود.

انتهای پیام